Kemal Akman

"Dubai Çikolatası: Yerli Malzeme ile Yabancı Marka İronisi"

Kakaosu Endonezya'dan, fıstığı Antep’ten, kadayıfı Erzurum’dan gelen bir ürün nasıl oluyor da Dubai çikolatası oluyor? Bu sorunun arkasında, hem küresel ticaret sistemine hem de marka algısına dair önemli bir gerçek yatıyor.

1. Malzeme Yerli, Marka Yabancı

Ülkemizden çıkan kaliteli malzemeler, katma değerli ürüne dönüşmeden ihraç ediliyor. Örneğin:

Antepfıstığı, dünyaca ünlü lezzetiyle övülürken, büyük bir kısmı yurtdışına satılıyor ve yabancı markaların ürünlerinde kullanılıyor.

Kadayıf gibi kültürel tatlar, yerel anlamından uzaklaşıp, "egzotik" bir marka değerine dönüşüyor.

Kakao, genelde Asya ve Afrika'dan gelirken, Türkiye işlenmiş çikolatada hala ithalatçı bir ülke konumunda.

Dubai gibi yerler ise, bu malzemeleri işleyip uluslararası markalar haline getirerek büyük bir ekonomik kazanç sağlıyor.

2. Neden "Dubai Çikolatası"?

Marka ve Pazarlama Gücü: Dubai, lüks algısıyla dünya çapında bir marka. Burada üretilen her ürün, “lüks ve kaliteli” algısıyla pazarlanıyor.

Katma Değer Üretimi: Hammaddeleri işleyip üzerine bir marka etiketi koyarak yüksek fiyatlara satıyorlar. Bu, hammaddenin fiyatından çok daha fazla kazandırıyor.

Türk Malzemelerinin Değeri: Bizden çıkan doğal ve lezzetli malzemeler, uluslararası mutfaklara değer katarken, Türkiye bu ürünleri genelde hammadde olarak ihraç ettiği için ekonomik kazancı sınırlı kalıyor.

3. Petrol Meselesi: Ekonomik Gücün Kullanımı

Dubai'nin bu ürünleri üretirken “petrol katıyorlar mı?” esprisi, aslında çok şey ifade ediyor. Petrol gelirlerinden elde edilen büyük sermaye, gıda ve tarım gibi farklı sektörlerde yüksek teknoloji yatırımlarına dönüşüyor. Böylece, hammaddesi bizden gelen ürünler, yabancı markaların işlenmiş ve lüks hale getirdiği ürünler olarak karşımıza çıkıyor.

4. Çözüm: Katma Değer Üreten Türkiye

Türkiye’nin tarım ve gıda ihracatında hammadde yerine işlenmiş ürünlere yönelmesi gerekiyor. Örneğin:

Fıstığı işleyip kendi markasıyla pazarlamak,

Kadayıfı “Türk tatlısı” olarak global bir marka haline getirmek,

Yerli kakao işleme tesislerini artırarak çikolatada “Türk markası” oluşturmak.

Bu adımlar, yerli malzemeleri uluslararası pazarda sadece birer hammadde değil, global markalara rakip hale getirebilir.